ما صفر فوت مکعب گاز و صفر بشکه نفت از دریای خزر استخراج می کنیم؟؟!!(سهم دریای خزر در تامین انرژی ایران) تحولات سیاسی و نظامی
1395/04/28 19:08:27
ما صفر فوت مکعب و صفر بشکه نفت از دریای خزر استخراج می کنیم؟؟؟!!!
(سهم دریای خزر در تامین انرژی ایران)
بر اساس گزارش های موجود تقریباً 15 درصد از منابع کشف شده و در حال کشف انرژی دنیا در دریای خزر است و منابع سرشار آن تاکنون توانسته نقش بسیار مهمی را در اقتصاد کشورهایی نظیر آذربایجان, قزاقستان و ترکمنستان بازی نمیاد. این منابع انرژی از چنان اهمیتی برخوردارند که کشوری نظیر آذربایجان را وادار به تاسیس یکی از بزرگترین شرکت های کشف و استخراج نفت و گاز نموده به گونه ای که شرکت های حوزه انرژی آذربایجان (نظیر SOCAR) بیش از 35 هزار پرسنل را در خود جای داده اند. این منابع آنقدر برای کشورهای حاشیه خزر ارزشمند هستند که کشورهای تازه استقلال یافته شوروی سوسیالیستی, محوریت اقتصاد و توسعه خود را بر استخراج و صادرات این منابع بنا نموده اند.
آثار این رشد اقتصادی را می توان در کشور قزاقستان به صورت محسوس تری مشاهده نمود که از بیشترین رشد اقتصادی در آسیای میانه برخوردار است. ترکمنستان نیز در پروژه تاپی (TAPI) به دنبال صادرات گاز خود به پاکستان و هند است و از این دیدگاه رقیب ایران در فروش گاز به هند و پاکستان به حساب می آید. اروپا نیز چشم به منابع گازی آذربایجان دوخته است و این منبع را یکی از بزرگترین امید های خود برای تامین انرژی مورد نیاز اروپا می داند و ترکیه نیز با استفاده از پیوندهای قومی خود با آذربایجان و حمایت از آذربایجان در بحران قره باغ, چشم به غارت انرژی آذربایجان دوخته است. هدف ترکیه تامین گاز ارزان برای خود و نیز ترانزیت گاز به اروپاست تا از این طریق بتواند اهرم فشاری بر اروپا داشته و از این طریق بتواند سیاست های منطقه ای و بین المللی خود را به پیش ببرد.
البته منافع گاز و نفت آذربایجان محدود به منافع اقتصادی آن نمی شود, بلکه نیاز اروپا به این منابع باعث گردیده است که کشورهای اروپایی و آمریکا چشم برنقض موازین حقوق بشر در کشورهای تازه استقلال یافته شوروی سابق و همچنین ترکیه ببندند. اما وضعیت ایران در این کارزار بسیار جالب توجه است. ایران صفر فوت مکعب و صفر بشکه نفت از دریای خزر استخراج می کند. شاید بتوان از دیدگاه اقتصاد سیاسی این امر را یک فاجعه دانست که چگونه ایران چشم بر اهمیت استخراج انرژی از دریای خزر بسته و در حالی که آذربایجان ۵۶۲ میلیارد، روسیه ۱۷ میلیارد و ترکمنستان ۱ میلیارد فوت مکعب گاز از دریای خزر استخراج کرده اند, ایران هنوز در مراحل اکتشافی استخراج گاز و نفت به سر می برد. این در حالی است که سابقه تفکر استخراج نفت از شمال ایران به دوران اشغال شمال ایران توسط روس ها بر می گردد.
البته اینگونه استدلال می شود که تا استخراج ارزان از جنوب ایران در دسترس است به چه دلیلی باید رو به استخراج نفت و گاز گران از خزر آورد؟ در پاسخ باید گفت که نفت را نمی توان تنها به عنوان یک منبع کسب درآمد نگریست بلکه امروزه نفت یک ابزار مهم سیاسی است که می تواند از سلطه و اعمال فشارهای سیاسی ناشی از کشورهای فرامنطقه ای و منطقه ای بر ایران بکاهد. شاید باید به میزان معقولی نفت و گاز خزر را با سیاست دامپینگ به فروش رساند تا مانع از ایجاد یک سری از تحولات منطقه ای و فرامنطقه ای گردید. ایران نباید اجازه دهد که اروپا به گاز و نفت ارزان آذربایجان عادت کند.
میثم آرائی درونکلا
دکتری حقوق بین الملل و عضو هیئت علمی دانشگاه
نظرات کاربران