هیات شركت گازپروم روسیه در حالی برنامه های ادامه مذاكرات با مقام های نفتی ایران در سفر پیش روی خود به تهران را تنظیم می كند كه پیش از این شركت های نفتی غربی و همچنین چینی زمینه های همكاری با جمهوری اسلامی را در این صنعت بررسی كرده اند و اكنون همه رقبا تلاش می كنند در دوران پسابرجام بیشترین نقش را در برنامه های توسعه صنایع نفت وگاز ایران داشته باشند.

شركت گازپروم هیات بزرگی را برای سفر به ایران آماده كرده است كه توسعه همكاری های با شركت ملی گاز در دستور كار مذاكرات این هیات در تهران است.
هیات شركت گازپروم در سفر به ایران متشكل از مدیران و متخصصان این شركت خواهد بود كه در قالب چهار گروه كاری به تهران سفر و با مقام های شركت ملی گاز ایران در مورد طیف وسیعی از همكاری های ایران و روسیه در حوزه گازی گفت وگو می كنند.
مدیریت گازپروم در شرایط جدید اقتصادی ایران در دوران پساتحریم سعی دارد تا در طرح های انرژی ایران حضور فعال داشته باشد و در این عرصه از رقبای خارجی عقب نماند.
این شركت روسی سال های پیش از تحریم های ضد ایرانی در عرصه طرح های گازی همكاری داشت كه در چارچوب توافقنامه میان شركت گازپروم و شركت ملی نفت ایران انجام می شد و بر اساس آن طرفین از جمله در زمینه توسعه میادین نفت و گاز مشاركت می كردند.
این همكاری ها با آغاز تحریم های یكحانبه غرب از پنج سال پیش متوقف شد و مقام های گازپروم درصدد یافتن فرصت مناسب از سرگیری این همكاری ها بودند كه آغاز اجرای برجام از اواسط زمستان گذشته این فرصت را فراهم كرد.
یك مقام ارشد شركت گازپروم روسیه پیش از دستیابی ایران و 1+5 به برجام در این باره به ایرنا در مسكو گفته است: گازپروم مایل است به دلیل تخصصی كه در بخش گاز دارد، در توسعه میادین گازی با ایران همكاری كند و این همكاری برای هر دو طرف مفید خواهد بود.
این مقام گازپروم كه خواست نامش ذكر نشود آینده بازار گاز را بسیار روشن توصیف كرد و اظهار داشت: روسیه و ایران كه بیشترین ذخایر اثبات شده گاز جهان را در اختیار دارند، می توانند در آینده از طریق همكاری از منافع بسیاری برخوردار شوند.
مقام روسی اضافه كرد: همكاری آینده گازپروم با ایران بیشتر در بخش اكتشاف و تولید خواهد بود و امیدواریم فناوری های جدید را در این زمینه ها به ایران منتقل كنیم.
وی ادامه داد: انتقال فناوری نفت و گاز، با توجه به وجود نیروهای باتجربه و تحصیل كرده ایران كار دشواری نیست و مهندسان ایرانی به خوبی توان جذب دانش و فناوری های جدید را دارند.
«آلكساندر نوواك» وزیر انرژی روسیه نیز از توسعه همكاری های این كشور با ایران در عرصه های مهمی همچون نفت وگاز حمایت كرده و خواستار تلاش متقابل برای گسترش این همكاری ها شد.
نوواك كه ریاست كمیسیون مشترك همكاری های اقتصادی روسیه و ایران را نیز برعهده دارد پیش از سفر قبلی خود به ایران در گفت وگو با خبرنگار ایرنا به دورنمای روشن مشاركت و همكاری دو كشور در طرح های صنعتی و انرژی تاكید كرد و پروژه های نفت و گاز را در ردیف این طرح های مهم برشمرد.
نوواك در مورد ظرفیت های ایران در عرصه انرژی خاطرنشان كرد: ایران یكی از بزرگترین ذخایر گاز جهان را دارد و دورنمای خوبی برای تولید گاز در این كشور در حجم بسیار بزرگ وجود دارد.
وی با بیان این كه گازپروم امكان مشاركت در طرح های ایران را بررسی می كند و هیات روسی در سفر خود به ایران این امكان را بررسی و با مقام های ایرانی در مورد مشاركت در طرح های انرژی مذاكره خواهد كرد، گفت: بدون شك این امر (مشاركت گازپروم در طرح های ایران) بستگی به شرایطی دارد كه شركای ایرانی در چارچوب قرارداد سرمایه گذاری مطرح می كند.
وزیر انرژی روسیه گفت: مسكو علاقمند به مشاركت در احداث و توسعه سیستم های انتقال گاز ایران و مخاذن نگهداری گاز در این كشور می باشد و از تجربیات كافی در این زمینه ها برخوردار است.
زنگنه نیز در تشریح نتایج مذاكرات نفت و گاز با همتای روس خود، یكی از زمینه های همكاری دو كشور را سوآپ بیان كرده و گفته است: دو كشور در این زمینه امكانات خوبی دارند. ایران می تواند از روسیه در شمال گاز، نفت خام و فرآورده های نفتی دریافت كند و در جنوب به مشتریان این كشور گاز، نفت خام و فرآورده های نفتی تحویل دهد.
دی ماه سال گذشته نیز هیاتی از گازپروم به سرپرستی الكساندر مدودوف معاون رئیس این شركت به تهران سفر و با مدیرعامل شركت ملی گاز ایران دیدار كرده بود.
حمیدرضا عراقی معاون وزیر نفت و مدیرعامل شركت ملی گاز ایران در دیدار با هیات روسی، با توجه به ظرفیت های همكاری دو كشور در حوزه گاز اظهار كرد: مسلم است كه دنیا به گاز نیاز دارد و ایران و روسیه با بهره مندی از این ظرفیت غنی و ممتاز می توانند اهداف مشتركی را در این حوزه با یكدیگر دنبال كنند.
عراقی اظهار كرد: شركت ملی گاز ایران در حوزه های مختلفی مانند احداث خطوط انتقال گاز، ذخیره سازی، ایستگاههای تقویت فشار گاز، همچنین احداث پالایشگاه گاز، تجربیات قابل توجهی دارد و می تواند در این زمینه ها با شركت گازپروم همكاری داشته باشد و از تجربیات این شركت هم در حوزه های یادشده بهره گیرد.
«واگیت آلكپروف» رییس شركت نفتی روسی «لوك اویل» نیز اسفند ماه گذشته در جریان نشست اوپك در وین اعلام كرد كه بازگشت این شركت به طرح میدان نفتی اناران ایلام را با بیژن زنگنه وزیر نفت ایران مورد بحث قرار داده و همچنین چند پیشنهاد دیگر را مطرح كرده است.
آلكپروف به خبرنگاران گفت: از جمله مباحث با وزیر نفت ایران اناران بود و همچنین ما یادداشتی از جمله درباره سواحل ایران در بخش شمالی خلیج فارس با شركت ملی نفت امضا كرده ایم.
لوك اویل پیش از وضع تحریم های یكجانبه اتحادیه اروپا و آمریكا با حضور در یك كنسرسیوم در میدان اناران كارهای اكتشافی انجام می داد كه در جریان آن معادن نفتی آذر و چنگوله كشف شد.
افزون بر شركت های گازپروم و لوك اویل روسیه، گزارش های انتشار یافته نشان می دهد كه روس نفت، بژنفت و چندین شركت دیگر روسی نیز تاكنون در باره مشاركت در بخش های مختلف نفت و گاز ایران با مقام های جمهوری اسلامی رایزنی كرده اند.
از سوی دیگر، پس از توافق برجام، شركت انگلیسی- هلندی شل اولین شركت بزرگ نفتی جهان بود كه برای بازگشت به صنعت نفت ایران آعلام آمادگی كرد.
این غول نفتی كه تا پیش از افزایش تحریم‌های بین‌المللی یكی از شركای استراتژیك نفتی ایران در دو حوزه سرمایه گذاری و خرید نفت بوده به طور رسمی برای بازگشت به صنعت نفت ایران چراغ سبز نشان داده است.
پیتر وسر مدیر ارشد اجرایی شركت شل به رویترز گفته كه در صورت آمادگی ایران، فرصت سرمایه گذاری در صنایع نفت و گاز این كشور بررسی خواهد شد.
پس از شركت نفتی شل، توتال فرانسه هم آماده بازگشت به صنعت نفت ایران در صورت لغو كامل تحریم‌های بین‌المللی شده است.
پاتریك پویان مدیر عامل توتال فرانسه نیز با بیان اینكه امكان بازگشت این شركت به ایران وجود دارد، گفت: اگر توافقنامه ای امضا شود، توتال البته به دنبال مشاركت در پروژه‌های ایران خواهد بود.
همزمان با شركت های نفتی غربی و روسی برای افزایش نقش خود در ایران، مقامات و مدیران عامل شركت‌های ساینوپك و CNPC چین برای ادامه مشاركت با شركت ملی نفت ایران در دوران پسا تحریم اعلام آمادگی كرده اند و خواستار ادامه حضور در طرح توسعه میادین نفتی آزادگان شمالی و یادآوران ایران شده اند.
شركت های چینی نیز برای عقب نماندن از رقیبان اروپایی و روسی در بازار ایران به تكاپو افتادند و از طریق فدراسیون صنعت نفت و پتروشیمی چین با وزارت نفت مذاكره كردند.
تاكنون بیشتر همكاری های نفتی ایران و چین مربوط به بخش بالادستی صنعت نفت و اكتشاف و توسعه بوده است. اكنون شركت چینی «سی.ان.پی.سی» توسعه فاز اول میدان نفتی آزادگان شمالی و شركت «سینوپك» نیز توسعه فاز نخست میدان آزادگان جنوبی را بر عهده دارد و از سوی دیگر، چند قرارداد دیگر نیز برای مشاركت چین در پارس جنوبی، آزادگان جنوبی و میدان های گازی خلیج فارس امضا شده بود كه به نتیجه نرسید.
مقام های وزارت نفت اعلام كرده اند هر شركتی كه در پساتحریم شرایط و امكانات بهتری را پیشنهاد كند، امكان مشاركت با ایران را دارد.
شركت های چینی تمایل دارند در پساتحریم و در برابر ورود شركت های بزرگ اروپایی و آسیایی به صورت منسجم تر در ایران حضور داشته باشند و بر این اساس در قالب فدراسیون صنعت نفت و پتروشیمی چین (CPCIF) به مذاكره با ایران اقدام كرده اند.
در همین پیوند لی ران شنگ نایب رئیس هیات مدیره فدراسیون صنعت نفت و پتروشیمی چین، با «امیرحسین زمانی نیا» معاون وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران، دیدار و گفت و گو كرده است.
مسعود هاشمیان قائم مقام معاون وزیر نفت در امور بین الملل و بازرگانی، پس از این دیدار گفت: در این فدراسیون شركت هایی مانند سی.ان.پی.سی، ساینوپك، سینوك و چند شركت پتروشیمیایی، نفتی و پالایشی حضور دارند و بیشتر فعالیت آن در بخش پتروشیمی است.
قائم مقام معاون وزیر نفت در امور بین الملل و بازرگانی از علاقه مندی فدراسیون صنعت نفت و پتروشیمی چین (CPCIF) برای حضور در صنایع پایین دستی ایران خبر داد و گفت: این فدراسیون برای سرمایه گذاری در ایران مصمم است.
به گفته هاشمیان، قرار است مذاكرات تخصصی در این زمینه با هلدینگ خلیج فارس و بخش سرمایه گذاری شركت ملی پتروشیمی انجام شود.
قائم مقام معاون وزیر نفت گفت: چینی ها برای سرمایه گذاری در بخش پایین دستی به ایران می آیند.