بانک مرکزی روسیه اطلاعات مربوط به صادرات و واردات سرمایه فدراسیون روسیه را برای سه ماهه دوم و نیمه اول سال 2018 منتشر کرد که آمار جالبی است. این آمار نشان‌دهنده برخی از فرایندهای جدید در پی تحریم‌های شدید اقتصادی علیه روسیه و تشدید کلی رویارویی‌ها در اقتصاد جهانی و مالی بین‌المللی است.
 
پس از بحران مالی سال‌های 2007-2009. جریان سرمایه خارجی در قالب سرمایه‌گذاری مستقیم در روسیه شروع به افزایش کرد. در سال 2012، این مبلغ بالغ بر 50.59 میلیارد دلار بود که در سال 2013 به 69.22 میلیارد دلار رسید. به طوری که در مسکو می‌گفتند اینکه جریان سالانه سرمایه‌گذاری مستقیم در روسیه به 100 میلیارد دلار برسد دور از دسترس نیست. با این حال، در پایان سال 2014، جریان سرمایه‌گذاری به 22.03 میلیارد دلار کاهش یافت و در سال 2015 به کاهش بی‌سابقه‌ای تا سطح 6.85 میلیارد دلار رسید.
 
علاوه بر این، حجم جریان سرمایه به شرح زیر است (بر حسب میلیارد دلار): 2016 - 32.54؛ 2017 - 28.56. در نیمه اول سال 2018، جریان سرمایه گذاری مستقیم به 10.22 میلیارد دلار رسید؛ در سه ماهه اول - 7.64؛ در سه ماهه دوم - 2.58 میلیارد دلار. این یعنی تحریم‌های اقتصادی غرب خود را نشان داده است.  
 
جریان سرمایه گذاری مستقیم در روسیه (بر حسب میلیارد دلار):

 
 
آمار سرمایه‌گذاری مستقیم انباشته در روسیه (در ابتدای سال)

 
 









بنابراین، طبق آمار بانک مرکزی روسیه، حداکثر مقدار سرمایه‌گذاری مستقیم انباشته در ابتدای سال 2014 ثبت شد. اما در نتیجه تحریم‌های اقتصادی، این شاخص در سال 2014 و 2015 شروع به افت کرد که بیانگر خروج سرمایه‌گذاران خارجی از روسیه است. در سال‌های 2016-2017 روند بازگشت سرمایه‌گذاران خارجی به روسیه آغاز شد که تا سه ماهه اول سال جاری ادامه یافت. با این حال، خروج سرمایه خارجی در سه ماهه دوم شروع شد (بخشی از سرمایه  خارجی سرمایه‌گذاری‌هایی است که به لحاظ قانونی آفشور بوده اما منشا آنها روسیه است). این جریان خروج سرمایه هم نتیجه تحریم‌های دولت ترامپ علیه روسیه در اوایل سال 2018 است.
 
تعدادی از مقامات روسی ادعا می‌کنند از دست دادن سرمایه‌گذاری خارجی از سوی غرب می‌تواند توسط چین که از پتانسیل سرمایه‌گذاری محکمی برخوردار است، جبران شود. در سال 2002، سرمایه‌گذاری خارجی مستقیم چین به 2.7 میلیارد دلار رسید، در سال 2012 - 87.8 میلیارد دلار، در سال 2014 - 116 میلیارد دلار. یعنی سهم چین در سال‌های 2002-2014. در کل سرمایه‌گذاری مستقیم جهانی از 0.6 به 6.6 درصد افزایش یافته است. براساس آخرین اطلاعات کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد)، در سال 2017، میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی چین مبلغ 124.6 میلیارد دلار بوده است. طبق این آمار،  چین پس از ایالات متحده با (342.3 میلیارد دلار) و ژاپن (160.4 میلیارد دلار) سومین کشور از نظر میزان سرمایه‌گذاری خارجی بود. ارقام بالاتری هم وجود دارد. طبق یک مطاله تحلیلی که توسط چین انجام شده است،صدور سرمایه به شکل سرمایه‌گذاری مستقیم از چین در سال 2017، 170 میلیارد دلار برآورد شد.
 
در سال‌های اخیر گزارش‌های زیادی در رسانه‌های روسیه در این باره وجود داشت که روسیه با چین برای جذب سرمایه‌گذاران چین در اقتصاد روسیه مذاکره کرده است، و اینکه چین ساخت و بهره‌برداری از راه آهن سریع‌السیر پکن- مسکو-برلین در روسیه را آغاز کرده و همچنین شرکت چینی CEFC بخشی از سهام روسنفت را خریداری خواهد کرد. طبق این اخبار، به نظر می‌رسید چندین سالی است که دیگر سرمایه چین در اقتصاد روسیه کار می‌کند. حتی برخی از آن بیمناک بودند که سرمایه‌گذاران چینی اقتصاد روسیه را خریداری کنند. با این حال، آمار بانک مرکزی روسیه تصویر کاملا متفاوتی ارائه می‌دهد.
 
 

 
 




به هر حال این میزان برای کشوری که شریک استراتژیک روسیه نامیده می‌شود، کافی نیست. پروژه اوراسیا (ساخت راه آهن سریع‌السیر) نیز گویا به دلیل عدم سودآوری کافی در نهایت متوقف شده است. همچنین خرید سهام توسط سرمایه‌گذار چینی صورت نگرفت.
 
به طور کلی، همکاری روسیه و چین در حوزه سرمایه‌گذاری روی کاغذ باقی مانده است. طبق داده‌های بانک مرکزی روسیه در نیمه اول سال جاری، تقریبا هیچ سرمایه‌گذاری مستقیمی از سوی روسیه در چین وجود نداشت. طرف روسی حتی در ایالات متحده که تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه اعمال کرده، از ابتدای سال 2016 تا اواسط سال جاری، 1.31 میلیارد دلار صادرات داشته است. صادرات روسیه به انگلستان که دائما به اشکال مختلف روسیه را تهدید  می‌کند در طول همین دوره 1.44 میلیارد دلار بوده است. اما سرمایه گذاری روسیه در چین در مدت مشابه صرفا چند میلیون دلار بود. [از قرار معلوم] همسایه آسیایی تعجیلی برای گشودن در به روی سرمایه‌گذاران روسی ندارد.
 
در جدول زیر آمار سرمایه‌گذاری مستقیم انباشته خارجی در اقتصاد روسیه در نیمه سال 2018 ارائه شده است: 
 

 
این لیست فهرستی از کشورهای طراز اول در زمینه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اقتصاد روسیه است. در این لیست نام‌های آفشور عجیب و غریبی هم به چشم می‌خورد.  با وجود تحریم‌های اقتصادی حضور سرمایه‌گذاران فرانسه، هلند، آلمان، انگلستان، سوئیس و ایرلند در اقتصاد روسیه چشمگیر است. اما چین در لیست صادرکنندگان عمده قرار ندارد. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی انباشته چین در اواسط سال جاری تنها 3.19 میلیارد دلار (0.6درصد) بوده است. این میزان تقریبا همان حدی از  سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی انباشته‌ای است که امروزه از ایالات متحده آمریکا که روسیه را تحریم کرده در اقتصاد روسیه سرمایه‌گذاری شده است.
 
شایان ذکر است که اواسط سال 2017، حجم کل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی انباشته چین در اقتصاد روسیه حدود 4.20 میلیارد دلار بود. از قرار معلوم در این مدت چین از اقتصاد روسیه یک میلیارد دلار از سرمایه‌گذاری خود را خارج کرده است. یعنی جریان سرمایه معکوس شده کرده است! طبق داده‌های بانک مرکزی خروج سرمایه‌گذاری‌های چین در سه ماهه چهارم 2017 ادامه پیدا می‌کند؛ به طوری که حجم آن در اواسط سال 2018 یک سوم کمتر از پیش از آغاز تحریم‌های اقتصادی در بهار 2014 می‌شود (به میزان 4.54 میلیارد دلار).

می‌توان فرض کرد که ارقام رسمی بانک مرکزی روسیه حضور واقعی چین در اقتصاد روسیه را دست کم گرفته است. با این حال بر اساس مطالعه‌ای که در چین در سال 2016 انجام شده است، تقریبا 60 درصد از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی نتیجه صادرات سرمایه چین از سه حوزه هنگ کنگ، جزایر ویرجین و کیمن بریتانیا بوده است. همه آنها از نشانه‌های آشکار آفشور برخوردارند. به طور مثال سرمایه‌گذاری‌های نسبتا بزرگ از جزایر ویرجین بریتانیا به روسیه می‌رسد که منشاء بعضی از آنها می‌تواند چین باشد.
 
چنانچه این سه حوزه آفشور را در نظر نگیریم، ایالات متحده، کانادا، استرالیا، اروپای غربی و مرکزی، کشورهای همسایه آسیایی (ژاپن، کره شمالی و غیره) جذابترین کشورها برای سرمایه‌گذاران چینی بوده‌اند. روسیه، طبق مطالعه مذکور، از نظر  جذب سرمایه چین نه در شمار  10 کشور نخست بلکه در شمار 20 کشور نخست هم قرار نداشت.
 
در نتیجه، فقدان سرمایه‌گذاری چین در اقتصاد روسیه بدان معنا نیست که شرکای شرقی روسیه در این کشور هیچ چیز جالبی نمی‌بینند، بلکه آنها نمی‌خواهند تحت تحریم‌های ثانویه واشنگتن قرار گیرند. وقت آن است که روسیه یاد بگیرد قدرت خود را محاسبه کند. در دهه 20 قرن بیست روسیه (اتحاد جماهیر شوروی) با تهدیدات مشابهی مواجه شد. 90 سال پیش (1 اکتبر 1928) نخستین برنامه پنج سالۀ شوروی کلید خورد که آغازگر صنعتی شدن بود و امکان خروج شوروی از محاصره شدید تجاری و اقتصادی غرب و مهیاشدن برای جنگ جهانی را فراهم آورد.