موسسه بین‌المللی مطالعات دریای خزر(IIKSS)-"محمد اسدالله‌زاده" معاون "حزب جبهه خلق" جمهوری آذربایجان و تحلیل‌گر علوم سیاسی در مصاحبه با خبرگزاری‌های این کشور ابراز نموده است که مذاکرات در رابطه با تقسیم سطح دریای خزر پس از 22 سال حل شد. البته این فرمول حل در دریای خزر به معنای حل همه مباحث و مسائل نیست. بله، دریای خزر  به عنوان یک حوضه آب بسته با اصل خط میانی تقسیم شده است، که این هم با منافع ملی و حاکمیتی کشور ما مطابقت دارد.

بنا به اظهارات وی، پس از 22 سال، ایران از اصل تقسیم برابر و مساوی عقب‌نشینی کرد و بر اساس خط وسط توافق کرد، او(ایران) اساسا با فشارهای بین المللی مواجه است، همچنین با کشور ما فرصت استفاده از مزیت‌های "کریدور حمل و نقل شمال-جنوب" برخوردار است: ایران در وضعیت فعلی در حالی با تعیین وضعیت حقوقی دریای خزر موافقت کرده است که حضور آمریکا در این دریا ممکن بود رخ دهد.

وی افزود، تهران کنوانسیون نهایی و موارد اضافی درج شده در آن را امضا نکند با فشار روس‌ها مواجهه می‌شود. چونکه فقط به خاطر ایران مشکل وضعیت حقوقی 22 سال به طول انجامیده است. تغییر شرایط در منطقه، باعث گردید کرملین موقعیت خود را در خزر تغییر دهد.

قید میکنیم که، آمریکا در دریای خزر به واسطه بندر قزاقستان بارهای نظامی خود را به افغانستان ارسال می‌کرد، همچنین آمریکا بندر این کشور را برای بارهای نظامی خود اجاره نموده است. این بدان معنی است که واشنگتن برنامه‌ای برای حضور نظامی در دریای خزر دارد. این موضوع نگرانی روسیه و ایران را به همراه داشته است.

با امضای کنوانسیون در پنجمین نشست روسای جمهور کشورهای ساحلی در آکتائو، حضور نظامی کشورهای خارجی در این دریا ممنوع گردید. قید می‌کنم که، کنوانسیون عبارت از 24 ماده است. در این سند آب‌های ارضی، مرزهای دریایی، قوانین ناوبری، حقوق ماهیگیری، مسائل زیست‌محیطی و مهم تر از همه مقررات استفاده از منابع دریایی در نظر گرفته شده است.

این کارشناس سیاسی افزود، در کنوانسیون ذکر شده است اگر چه سطح دریای خزر میان کشورهای ساحلی تقسیم شده است، اما بستر دریا هنوز باقی مانده و تقسیم نشده است:
علاوه بر این، مسئله با اهمیت و استراتژیک برای کشور ما ساخت خط لوله می‌باشد که در صورت توافق دو کشور همسایه در دو بخش دریا امکان‌پذیر است اما در خصوص مسائل زیست‌محیطی و اکولوژیکی می‌بایست توافق پنج کشور حاصل شود. در حال حاضر آذربایجان در نظر دارد برای ساخت خط لوله "ترانس خزر" سوال نماید. چونکه روسیه و ایران به بهانه مشکلات زیست‌محیطی و اکولوژیکی می‌توانند از ایجاد خط لوله جلوگیری نمایند و این یک مانع برای کشیدن خط لوله است. با تصویب این کنوانسیون این امکان بوجود می‌آید که در آینده مسائل حل نشده خزر از طریق مذاکرات حل و فصل شوند.

ترجمه: قاسم عزیزی، عضو شورای علمی موسسه بین‌المللی مطالعات دریای خزر

منبع: Cebhe.info